Uczeń faworyzowany to uczeń mądrzejszy?

Ile razy uczeń słyszy, że sobie z czymś nie poradzi, coś jest dla niego za trudne, nic z niego nie będzie. A za chwilę jest świadkiem chwalenia swojego rówieśnika, że jest zdolny, łatwo się uczy, „wyjdzie na ludzi”. Widzi, że kolega jest bardziej angażowany przez nauczyciela w realizację różnych zadań, częściej wzywany do odpowiedzi itd. Z pewnością takie sytuacje, w których część uczniów jest uważana za bardziej zdolnych i traktowana jako grupa „lepszych” przez nauczycieli zdarzają się w każdej szkole. Etykietki doczepia się każdemu bardzo łatwo. Jednak te, które nacechowane są pozytywnie, mogą zaowocować w przyszłości wyższą samooceną i większą motywacją do działania.

Niemożliwe staje się możliwe

Król Cypru Pigmalion był rzeźbiarzem, który wyrzeźbił w kości słoniowej swój ideał kobiety. Zakochał się w perfekcyjnie wykonanej rzeźbie, obdarowywał ją kwiatami i prezentami, przebierał w wytworne suknie. Marzył o tym, aby ją ożywić. Jego życzenie wysłuchała bogini Afrodyta i tchnęła w posąg życie. Niemożliwe stało się możliwe. Efekt Pigmaliona to inaczej samospełniająca się przepowiednia, czyli żywienie oczekiwań wobec drugiej osoby, które prowadzi do jej zachowania zgodnego z tymi oczekiwaniami. Jak to przełożyć na relacje uczeń-nauczyciel? Jeśli dziecko widzi, że nauczyciel jest dla niego miły, to czuje się lubiane. Jeśli nie jest traktowane jak matematyczny głąb, to się nim nie staje. Gdy otrzymuje więcej zadań do wykonania, czuje, że nauczyciel wierzy w to, że sobie z nimi poradzi. Kiedy traktowane jest jako kompetentne, mądre, to takim zaczyna się stawać.

Więcej pochwał mobilizuje

Pochwały działają na ucznia mobilizująco. Podobnie zresztą jak precyzyjna informacja zwrotna na temat tego, co robi dobrze, a w czym i jak dokładnie powinien się jeszcze poprawić. Budowanie przez nauczycieli bardziej przyjaznego klimatu poprzez odpowiednią postawę, dobór słów, ton głosu, wyraz twarzy itp. zachowania wobec uczniów będzie przekładało się na tempo przyswajania przez nich nowych umiejętności. Efekt Pigmaliona opiera się więc na tym, że uczeń postępuje zgodnie z przekonaniami, jakie żywimy o nim.
Podział na uczniów mądrych i głupich jest zbyt dużym uproszczeniem. Są dzieci, które mają większe predyspozycje i zdolności oraz i te, co są mniej bystre. Jednak odpowiednie wsparcie ze strony zarówno nauczycieli, jak i rodziców może pomóc dziecku rozwinąć swoje możliwości.

Stworzyć lepsze warunki do rozwijania się

Przeciwieństwem do efektu Pigmaliona jest efekt Golema. W tym przypadku z kolei urzeczywistniają się negatywne oczekiwania wobec drugiej osoby. Mechanizm działania jest ten sam. Znaczenie ma:

• sposób traktowania,
• mowa ciała,
• sposób reagowania,
• sposób komunikowania się,
• stwarzane możliwości,
• jakość udzielanej informacji zwrotnej.

Stwarzanie więc lepszych warunków dziecku do rozwijania wiedzy i umiejętności może tylko zaprocentować w przyszłości. Uczeń zaczyna wierzyć w swoje umiejętności, zdolności i możliwości oraz je wykorzystywać.