Współuzależnienie

Współuzależnienie – problem wielu rodzin alkoholowych

Osoba uzależniona od substancji psychoaktywnych czy zachowań behawioralnych przewraca życie rodzinne do góry nogami. Jej choroba sprawia, że tradycyjny model najmniejszej komórki społecznej jest zachwiany. Pozostali członkowie rodziny ulegają nieświadomie współuzależnieniu. Oznacza to, że poddają się rytmowi nałogu w różnym zakresie, np. cyklom picia, zrzucaniu części obowiązków na innych domowników, rezygnacji z rodzinnych planów, niemożności polegania na osobie uzależnionej. Żona, mąż lub partnerka czy partner, jak również rodzic, który ma problem z uzależnionym dzieckiem, podporządkowuje się życiu, jakie prowadzi alkoholik, narkoman itd. – jego rytuałom. Jest w stanie ciągłej gotowości i obsesyjnej kontroli – tego gdzie i po co wychodzi osoba uzależnienia, z kim się spotyka, co robi, co jednak daje tylko pozory poczucia bezpieczeństwa.

Nieświadome pomaganie w nałogu

Współuzależnienie to także nadmierne pomaganie i opiekowanie się osobą uzależnią, przez co nie dopuszcza się do ponoszenia przez nią konsekwencji zarówno nałogu, jak i zachowań. Nie dochodzi wówczas do konfrontacji z problemami, jakie stwarza – brakującymi pieniędzmi, sprzątaniem po bałaganie, jaki po sobie zostawia, spłacaniu jej długów. Osoba współuzależniona tłumi w sobie negatywne uczucia, a od czasu do czasu wybucha w złości, żalu, gniewie. Ciągłe monitorowanie zachowań alkoholika, narkomana oraz jego nieprzewidywalność sprawiają, że pozostali członkowie rodziny na drugi plan zrzucają własne potrzeby. Wpędzają się w poczucie winy, mają niską samoocenę. Nierzadko osoby współuzależnione popadają też w depresję.

Różne role dzieci

Współuzależnienie nie dotyka tylko małżonków czy partnerów. Często odbija się także na najmłodszych członkach rodziny. Problem alkoholowy absorbujący uwagę dorosłych wprowadza w ich życie niepewność i nieprzewidywalność. Zaczynają wówczas przyjmować określone role społeczne, takie jak:

• bohater – czyli podpora rodziny, którą z reguły jest najstarsze dziecko. Bierze ono na siebie większość obowiązków alkoholika, do tego dobrze się uczy, nie sprawia kłopotów wychowawczych, jest bardziej dorosłe od rówieśników, obowiązkowe i odpowiedzialne. Ma jednak problemy z wypoczynkiem i zaspokajaniem swoich potrzeb. Takie dziecko też narażone jest często na schorzenia psychosomatyczne;
• kozioł ofiarny – to zazwyczaj młodsze od „bohatera’ dziecko, które nie jest w stanie z nim konkurować. Przez to, że czuje się odsunięte, szuka wsparcia poza domem, często stwarza problemy wychowawcze w domu, w szkole, wchodzi w konflikt z prawem, wpada w uzależnienie od narkotyków czy alkoholu. Zazwyczaj ten typ dziecka jako pierwszy członek rodziny alkoholowej zgłasza się do ośrodka uzależnień czy innej placówki z prośbą o pomoc. „Kozły ofiarne” często zapadają na schorzenia, przy których potrzebna jest pomoc psychiatryczna;
• zagubione dziecko/aniołek – to typ dziecka, które jest samotne, zamknięte w sobie, ma swój świat, do którego ucieka przed chaosem i awanturami w domu. Niewiele potrzebuje od swojej rodziny, a w życiu dorosłym ma problem z kontaktami w innymi ludźmi oraz w zakresie tworzenia satysfakcjonujących uczuciowo związków. Takie dziecko jest podatne na uzależnienia od substancji psychoaktywnych;
• maskotka – to określenie najczęściej nadawane jest najmłodszemu członkowi rodziny, który jest w centrum uwagi, dostarcza rozrywki, aby w domu było wesoło. Stara się zawsze zwrócić na siebie uwagę. Ta cecha zazwyczaj towarzyszy mu już także w życiu dorosłym. Ten typ dziecka jest jednak mało odporny na stres, a gdy pojawia się trudny problem – nierzadko sięga po alkohol albo narkotyki.

Naprawić system rodzinny – terapia w ośrodku uzależnień

Nasz ośrodek uzależnień to miejsce dla osób, które mają problem z nałogami, ale nie tylko. Poza terapią uzależnień młodzieży i dorosłych oferujemy również wsparcie w zakresie współuzależnienia. Osoby współuzależnione często nieświadomie pomagają w piciu czy w innym nałogu i odwlekają moment sięgnięcia po specjalistyczną pomoc – a w przypadku współuzależnienia wymagają jej tak naprawdę wszyscy członkowie rodziny, zwłaszcza najmłodsi, którzy mogą być zagubieni w dorosłym życiu. W ramach terapii uzależnień młodzieży nasz ośrodek również w tym zakresie oferuje swoją specjalistyczną pomoc. Naprawienie systemu rodzinnego to główne założenie proponowanych terapii. Podczas leczenia członkowie tej najmniejszej komórki społecznej poznają specyfikę problemów alkoholika, konsekwencje nałogu oraz współuzależnienia, sposoby na to, jak sobie radzić z sytuacją poprzez konfrontację z konkretnymi przypadkami, a nie unikanie ich. W dalszym toku terapii w naszym ośrodku uzależnień skupiamy się na indywidualnych, jednostkowych problemach funkcjonowania każdego z członków rodziny. Wówczas poruszane są tematy zaburzonych emocji, braku poczucia własnej wartości, bezbronności, niezależności itd.

Ofiary współuzależnienia

Osoby żyjące w związku z uzależnionym z czasem akceptują swoje trudne położenie. Powoli porzucają plany życiowe, gdyż przyzwyczajają się do sytuacji, w której domem rządzi alkohol, narkotyki czy hazard. Warto sprawdzić, na czym polega terapia dla osób współuzależnionych od alkoholu i innych nałogów.

Współuzależnienie od alkoholu – objawy

Bliscy osoby żyjącej w nałogu często nie zadają sobie sprawy, co to jest współuzależnienie od alkoholu i jak przebiega leczenie. Mieszkanie z osobą chorą wywołuje reakcje przystosowawcze. Dochodzi do sytuacji, w których partner podporządkowuje całe swoje życie osobie nadużywającej napojów procentowych. Osoba współuzależniona od alkoholika taki stan rzeczy uznaje za naturalny. Jedynym wyjściem jest terapia dla współuzależnionych od alkoholu.

Współuzależnienie od hazardu

Rodzina często zbyt późno dowiaduje się o problemach hazardzisty. Wtedy oczywiście próbuje pomóc uzależnionemu. W rzeczywistości zaniedbuje pracę i życie prywatne.

Współuzależnienie od narkotyków

Osoba żyjąca u boku narkomana przeżywa dramat swój i bliskiego. Musi zmagać się z sytuacjami, które pozbawiają ją szans na normalne funkcjonowanie w domu czy pracy. Receptą na rodzinny dramat jest terapia współuzależnienia od narkotyków.