Jak rozpoznać uzależnienie od mediów społecznościowych?

Młodzi ludzie egzystują dziś pomiędzy dwoma światami: rzeczywistym i wirtualnym. Częściej jednak bliższa jest im ta druga opcja, ponieważ daje o wiele więcej swobody w zakresie wyboru przestrzeni, do jakiej chcą należeć ze względu na zainteresowania, znajomości itp. Blogi, videoblogi, serwisy udostępniające muzykę, zdjęcia, nagrania video, czaty, fora internetowe kuszą swoim atrakcyjnym dla młodych ludzi przekazem. Bycie online pochłania jednak bardzo dużo czasu i jest bardzo wciągającym zajęciem, przez które zaniedbuje się inne sfery w realnym życiu. W uzależnienie od mediów można wejść bardzo szybko, a niebezpieczeństwo sygnalizują trzy fazy zaangażowania się użytkownika.

Inicjacja i zastępstwo

Najpierw ma miejsce inicjacja, czyli rozpoczęcie przygody z komputerem podłączonym do sieci. Użytkownik jest zafascynowany urządzeniem, ekscytuje tym, co odkrywa się w cyberprzestrzeni. Jej niezmierzony potencjał i możliwości stają się antidotum na samotność, zły dzień i daje możliwość ciągłego kontaktu z wirtualnymi znajomymi. Po tej fazie następuje kolejna, podczas której użytkownik odczuwa jeszcze silniejszą potrzebę łączności z cyberprzyjaciółmi i sam uważa się za członka tej e-wspólnoty. Będąc w sieci, czuje spokój i równowagę. Kreuje w niej swoją tożsamość, ma poczucie kontrolowania tego, co robią inni znajomi online. Jeśli jest poza siecią, wówczas coraz częściej myśli o tym, co się tam dzieje, jakie aktywności na portalach społecznościowych go omijają i nie może doczekać się, kiedy sam je podejmie. To faza tzw. zastępowania.

Ucieczka

Ostatnim etapem rozwoju uzależnienia od mediów społecznościowych jest tzw. ucieczka. Użytkownik w wirtualnym świecie spędza coraz więcej czasu, a jednocześnie izoluje się od realnego. Internet, obecność na portalach, czatach itd. z jednej strony jest odskocznią od rzeczywistości, ale z drugiej prowadzi do izolacji od rzeczywistości. A w niej nie wywiązuje się ze swoich obowiązków domowych, szkolnych i innych powinności w stosunku do najbliższych. Pojawia się poczucie winy, stany depresyjne, coraz bardziej odczuwalna jest samotność. Każda próba minimalizacji czasu spędzanego w sieci kończy się odczuwaniem przykrych uczuć, które są charakterystyczne dla zespołu abstynencyjnego.

Odczuwalne skutki w realu

Nadmierne korzystanie z mediów społecznościowych pociąga za sobą skutki psychologiczne, społeczne, fizyczne i fizjologiczne. Do nich zalicza się m.in. ubożejące kontakty interpersonalne, rezygnację z dotychczasowych pasji i zainteresowań czy obniżone samopoczucie w momencie ograniczonego kontaktu z cyberprzestrzenią. Użytkownik ma też zaburzony cykl okołodobowy, tracąc poczucie czasu spędzanego online. Zaniedbuje codzienne obowiązki, zanikają jego więzi emocjonalne z bliskimi, a realnych przyjaciół zastępują wirtualni. Pogarsza mu się wzrok, skrzywia kręgosłup i zaczyna mu dokuczać zespół cieśni nadgarstka.
Internet i funkcjonujące w nim media społecznościowe dają wielkie możliwości młodym ludziom w kreowaniu swojej tożsamości, eksperymentowaniu. Jednak nadmierne angażowanie się w wirtualny świat przekłada się na zaniedbywanie ról społecznych, relacji z innymi ludźmi w rzeczywistości oraz na zdrowie psychiczne i fizyczne.