To zazwyczaj pierwszy nałóg, z którym stykają się młodzi ludzie, bardzo często we własnym domu. Wychowując się w otoczeniu palaczy, przyjmują palenie papierosów jako normalny nawyk, któremu z czasem ulegają. Niestety ta inicjacja nierzadko zaczyna się zbyt wcześnie. Już nawet dzieci próbują papierosów. Popycha je do tego zazwyczaj ciekawość i chęć poczucia się jak dorosły. Do tego mają łatwy dostęp do papierosów.
Wzorzec przekazywany przez rodziców sprawia, że dziecko, które wychowuje się wśród palaczy, wyrabia sobie przyzwolenie na tego typu zachowanie i nie widzi w tym nic złego. Przyzwyczaja się do obecności dymu nikotynowego i nie wywołuje to u niego aż tak negatywnych skutków, jak w przypadku dzieci, których rodzice nie palą na co dzień. Do tego jeszcze młodzi ludzie naśladują w wielu kwestiach dorosłych. Tak też może się zdarzyć właśnie w przypadku palenia papierosów. Jeśli więc rodzice palą, to dlaczego ja nie mogę? Nastolatek bez problemu dostanie dziś papierosy w sklepie albo może podebrać mamie, albo tacie.
Odpowiadając na to pytanie, twierdzą, że palenie ich uspokaja i czują się odprężeni. Często sięgają po nie także po to, aby zaimponować rówieśnikom lub, aby uzyskać akceptację towarzystwa, w którym na co dzień się obracają. W ten sposób nie narażają się na drwiny i wykluczenie z grupy. Papieros ich zdaniem też pomaga zrekompensować niepowodzenia w szkole czy inne.
Amoniak, cyjanek, formaldehyd to przykładowe szkodliwe składniki papierosów, które działają niszcząco na młody organizm. Do tego uzależniająco wpływa sama nikotyna – jej wysoka dawka jest nawet śmiertelna (wystarczy 70 mg). Palenie papierosów:
• osłabia układ immunologiczny,
• powoduje choroby układu krążenia,
• zwiększa ryzyko udaru, zawału czy niewydolności serca,
• sprzyja rozwojowi chorób nowotworowych,
• wpływa na gorszą wydolność organizmu.
Im wcześnie palacz zacznie palić, tym jakość jego życia i zdrowia jest bardziej obniżona. Osoby, które palą w tak młodym wieku, z reguły żyją o kilka lat krócej.
Nie mniej szkodliwe jest bierne palenie, czyli wdychanie dymu tytoniowego, który może powodować np. astmę, schorzenia układu oddechowego. Dłuższy kontakt z nim sprawia, że mózg zaczyna reagować w odwrotny sposób, czyli pojawiają się problemy z pamięcią, koncentracją, ze snem, nastolatek robi się drażliwy, przechodzi zaburzenia emocjonalne, a to z kolei odbija się np. na wynikach w nauce, w kontaktach z rówieśnikami.
Mając świadomość, jak łatwo młody człowiek może popaść w nałogowe palenie papierosów, warto jak najszybciej reagować, jeśli tylko nasuną się jakieś podejrzenia. Ze względu na to, że nastolatki mają większą skłonność do uzależnienia się od nikotyny w porównaniu z dorosłymi, w zapobieganiu temu procesowi ważna jest także edukacja na temat tego, jak bardzo szkodliwe jest palenie i wpływa nie tylko na rozwój fizyczny, ale również intelektualny młodego człowieka. Jeśli w grę wchodzi rzucenie palenia – warto ułożyć plan działania, a nie tylko nakładać restrykcyjne kary. W przypadku cięższych postaci uzależnienia, które kończą się nawet depresją, potrzebna będzie pomoc ze strony specjalisty.