Jak zrozumieć nastolatka?

Bunt, trzaskanie drzwiami, przeciwstawianie się zdaniu rodzica, huśtawka nastrojów, impulsywność, obrażanie się o drobiazgi … Gdzie się podziało to grzeczne dziecko, z którym można było wcześniej się dogadać? Okres dojrzewania to trudny czas nie tylko dla samego nastolatka, w którego życiu i organizmie (hormony) zachodzi wiele zmian, ale i rodziców, wątpiących nagle w to, czy dotychczasowe wychowanie było dobre.

Czujna uwaga i czułe wsparcie

Okres dojrzewania jest czasem intensywnych zmian w rozwoju nastolatka. To etap równie uciążliwy w rozwoju młodego człowieka, jak i jego rodziców. Przeorganizowuje się jego system nerwowy, co odbija się na tym, jak się zachowuje, postrzega otoczenie czy emocje, jakie wyraża. Jednocześnie buduje własną autonomię i tożsamość. Zaczyna również po swojemu ustawiać hierarchię wartości i tworzyć własny światopogląd. Uczy się:

• podejmowania decyzji,
• zasad w tym także społecznych,
• planowania,
• kontroli swoich różnych zachowań.

Oprócz tego jest to czas ogromnego potencjału rozwojowego – angażowanie się w sport, muzykę, zajęcia artystyczne zostanie utrwalone, podobnie jak leniwe wylegiwanie się na kanapie czy wielogodzinne granie w gry komputerowe. Mimo iż jest to okres dążenia do niezależności, to jednak nastolatek nadal wymaga czujnej uwagi i czułego wsparcia ze strony rodziców oraz wyznaczania granic. Choć komunikacja może wydawać się zaburzona, nie brakuje sprzeczek, nieporozumień, to jednak trzeba nad nią pracować. Nawet jeśli dziecko odrzuca zasady, jakie mu wpajano, to jednak potrzebuje poczucia, że to oni i dom są bezpieczną bazą, której może wrócić zarówno po każdej pomyłce, jak i wtedy, gdy osiągnie jakiś sukces.

Budowanie własnej niezależności

Rodzic musi postarać się zrozumieć, że w okresie dojrzewania pojawia się także fascynacja idolami, a autorytetami stają się rówieśnicy. Szukanie nowych wzorców to jednocześnie szukanie przez nastolatka odpowiedzi na to, kim jest i dokąd zmierza. Przynależność do różnych subkultur, utożsamianie się z ludźmi o podobnych zainteresowaniach i światopoglądzie, aktywność na forach internetowych czy portalach społecznych – te czynniki w pewien sposób kształtują osobowość młodego człowieka. Współcześni idole reprezentują różne style życia, role społeczne czy wzorce sukcesów. To czas ulegania przez nastolatka różnym wpływom. Rodzic powinien mieć świadomość tego oraz ewentualnych konsekwencji powielenia tych schematów przez dziecko. Jeśli relacje z rodzicami są dobre, to wówczas grupa rówieśnicza nie będzie zastępować rodziny. Jeśli są zaburzone – wówczas tam będzie czuł się bezpieczniej, miał swój określony status, poczucie własnej wartości.

Turbulencje okresu dojrzewania są wyzwaniem dla większości rodziców. Trudno jest zrozumieć intensywność emocji, jakie przeżywa młody człowiek i łatwo można stracić więź z dzieckiem. Jednak przez wzmacnianie relacji, okazywanie wsparcia i zrozumienia w wielu trudnych momentach, a jednoczesne dawanie przestrzeni w dążeniu do własnej niezależności, odpowiedzialności i samodzielności, zyska się mocniejszą więź z dzieckiem.