Młodzi ludzie często nie zdają sobie sprawy z tego, jak duże konsekwencje rodzi nałóg. Zaczynając swoją przygodę z używkami kierują się z reguły ciekawością, zyskaniem szacunku wśród rówieśników. Czasami też odreagowują w ten sposób problemy, z jakimi borykają się w szkole lub w domu. Osoba uzależniona nie wygląda już jak stereotypowy „żul” czy narkoman. To często młodzież inteligentna, pochodząca z tzw. dobrych domów. Dlaczego sięgają po używki? Są różne powody.
Mimo iż w dzisiejszych czasach fizycznie młodzież bardzo szybko się rozwija, to jednak nie zawsze idzie to w parze w ich rozwojem psychicznym. Dopiero teraz zaczynają bowiem rozumieć, że podejmowane przez nich działania mogą wiązać się z różnymi konsekwencjami. Jednak nie mają jeszcze na tyle rozwiniętej wyobraźni i doświadczenia, żeby wiedzieć, że niektóre ich wybory skutkować będą na lata. Ich wyobrażenia sięgają najwyżej kilku tygodni do przodu. Działają więc impulsywnie i często patrzą na swoją korzyść i przyjemność, kierując się popędami. Łatwą i szybką gratyfikację dają im więc alkohol, narkotyki, dopalacze, papierosy itd.
Naśladownictwo, czyli zmiana autorytetów
Kolejnym powodem, dla którego młodzież sięga po używki jest naśladownictwo. Najpierw autorytetem są rodzice. W okresie dojrzewania nastolatek separuje ich, a osobami, które zaczyna naśladować stają się rówieśnicy. To naturalna zmiana, ale wiązać się może z tym, że dziecko zintegruje się np. z grupą, w której rytuałem jest picie alkoholu, branie narkotyków albo dopalaczy czy palenie papierosów. Wówczas jej członkowie zachęcają lub wręcz wywierają presję na innych, aby podporządkowali się tym zwyczajom. A nastolatek często akceptuje te warunki (nawet jeśli się w z nimi „wewnętrznie” nie zgadza), bo nie chce być „inny” czy „gorszy”. Poza używkami podobne zachowanie dotyczy też często stylu ubierania się, fryzury itd.
Rodzina – konflikty, nałogi, trudności materialne…
Ucieczka w używki może być też podyktowana problemami w rodzinie. Rekompensatą konfliktów z rodzicami, trudności materialnych, alkoholizmu, braku zainteresowań, złej atmosfery w domu itp. stają się substancje psychoaktywne. Podobnie dziać się może, kiedy w rodzinie czymś naturalnym jest picie alkoholu, imprezowanie czy rytuały w stylu „piwo do meczu” itd.
Zagubione nastolatki
Nastolatki w okresie dojrzewania są bardzo zagubione. Nie są pewne wielu rzeczy, a szukając akceptacji otoczenia, zwiększają swoje poczucie wartości często sięgając po różnego rodzaju używki. Wtedy jednak nie zdają sobie sprawy z tego, że tylko przez moment osiągną swój cel. Staną się tacy jak inni, zapomną o problemach itd. Docelowo jednak konsekwencje będą znacznie gorsze. Dodatkowo narkotyki, alkohol, dopalacze itd. działają na młody organizm znacznie mocniej i szybciej też uzależniają. Dlatego, kiedy nastolatek trafia na terapię, to jego leczenie jest dużym wyzwaniem dla specjalistów od uzależnień.