Czym jest dojrzałość szkolna?

Szkoła to nowy rozdział w życiu dziecka. Zanim stanie się jego naturalnym środowiskiem, musi ono przejść przez okres adaptacyjny, przygotować się niejako do walki z nowymi wyzwaniami, nie zawsze życzliwymi sobie rówieśnikami czy nauczycielami. Na to, jak rozpocznie się mierzenie z nową sytuacją w jego życiu, wpływ będzie miała w dużym stopniu dojrzałość (gotowość) szkolna. To dzięki niej możliwe będzie opanowanie materiału naukowego oraz odnalezienie się w życiu szkolnym i grupach rówieśniczych.

Odpowiedni poziom rozwoju psychicznego i fizycznego

Dziecko, które gotowe jest do podjęcia nauki w szkole, powinno być odpowiednio dojrzałe pod względem emocjonalnym, intelektualnym i fizycznym. Chodzi tu m.in. o tzw. małą motorykę, czyli precyzyjne poruszanie rękoma i palcami, co będzie potrzebne przy pisaniu, malowaniu, rysowaniu, wyklejaniu oraz innych zajęciach plastycznych. Powinno być też sprawne ogólnie ruchowo, rozumieć sens zdań zakodowanych literkami, umieć wypowiadać się w miarę logiczny sposób i posiadać odpowiedni zasób słów.

Ważne są też zdolności komunikacyjne. Dziecko musi umieć porozumiewać się z osobami dorosłymi, nauczycielami, innymi dziećmi na tyle, żeby przekazać im w jasny sposób swoje potrzeby czy uwagi. Z drugiej strony powinno rozumieć polecenia, które kierowane są przez nauczycieli, opiekunów i wykonywać je. Dojrzałość szkolna to także orientacja przestrzenna, która ułatwi poruszanie się w nowym miejscu i ogólna wiedza o świecie. Gotowość dziecka przejawia się także w działaniu intencjonalnym. To oznacza, że potrafi podejmować określone czynności, doprowadzać je do końca, skoncentrować się na nich.

Więcej nauki, mniej zabawy

Dojrzałość to również gotowość dziecka do tego, że zmienia się jego codzienna forma aktywności. Nie ma w niej już tyle miejsca na zabawę, co dawniej. Dominuje za to nauka w szkole i w domu. Zmieniają się także oczekiwania rodziców, którzy będą chcieli, aby dziecko skupiło się na zdobywanej wiedzy, robiło się coraz bardziej samodzielne przy odrabianiu lekcji i mobilizowało się do wysiłku. Dziecko powinno też rozumieć, za co będzie nagradzane, a za co karane.

Z bagażem umiejętności

Większość dzieci trafia do szkoły już odpowiednio ukierunkowana przez przedszkole, w którym wstępnie przygotowuje się je do nowego etapu rozwoju i wyposaża w odpowiednie umiejętności. Ta instytucja również przygotowuje na koniec każdego roku szkolnego opisową ocenę dziecka, która zawiera informacje na temat jego rozwoju, mocnych i słabych stron. Może się ona przydać przy podejmowaniu decyzji o tym, czy dziecko jest już gotowe do pójścia do szkoły. Dojrzałość szkolną dzieci osiągają w różnym wieku. U niektórych dzieje się to naturalnie w wieku 5-6 lat, inne nawet jako 7-latki mają problem z gotowością do nauki w szkole. Nie zawsze też odbywa się ona harmonijnie we wszystkich sferach. Poza więc oceną przedszkolną, przy jakichkolwiek wątpliwościach można jeszcze skonsultować temat z psychologiem czy pedagogiem szkolnym, przeprowadzić pełną diagnozę.