Cyberprzemoc – skąd się bierze i jaki ma wpływ na dziecko?

Kiedyś głównym zmartwieniem rodziców były bójki i słowne wyzwiska między dziećmi a ich kolegami czy koleżankami w realnym świecie. Dziś przemoc ma inny wymiar, bo umiejscowiona jest w wirtualnej przestrzeni. Serwisy społecznościowe, fora internetowe, czaty i inne komunikatory dają możliwość kontaktowania się z wieloma osobami nie zawsze podającymi się za tych, którymi są. Zbyt wielkie zaufanie do obcych oraz brak odpowiedniej ostrożności w nawiązywanych relacjach mogą być bardzo ryzykowne dla dziecka.

Różne oblicza przemocy w cyberświecie

Cyberprzemoc to przemoc, która polega m.in. na szykanowaniu, wyśmiewaniu, poniżaniu czy dręczeniu innych osób poprzez wykorzystanie do tego Internetu oraz innych narzędzi elektronicznych. Najczęstsze formy agresji elektronicznej to:

• wysyłanie wulgarnych, złośliwych, obraźliwych SMS-ów lub e-maili,
• publikowanie ośmieszających filmów lub zdjęć bez zgody osób, które są na nich poniżane czy dręczone,
• wulgarne, obraźliwe, złośliwe komentowanie wpisów lub zdjęć umieszczanych na portalu społecznościowym, blogu, vlogu itd.,
• kłótnie internetowe (tzw. flame war),
• podszywanie się pod inną osobę w Internecie – i pod jej danymi personalnymi tworzenie kompromitującej strony lub blogu,
• włamanie na konta pocztowe w celu rozsyłania ośmieszających wiadomości, kopii e-maili itp.

Ofiara i sprawca

Z jednej strony wiele dzieci szuka kontaktu z rówieśnikami właśnie online. Czuje potrzebę dzielenia się swoimi emocjami, problemami i tym, co wydarzyło się w ich życiu danego dnia. Z drugiej strony jednak Internet daje taką swobodę i anonimowość, że nietrudno jest kogoś obrazić, dręczyć czy poniżać. Niektórzy więc płacą wysoką cenę za to, że ujawniają szczegóły ze swojego życia. Na to samo narażeni są także ci, którzy nie spędzają w sieci kilku godzin dziennie. Padają jednak ofiarą różnych złośliwych komentarzy, żartów itd. Dziecko może być również sprawcą tego typu zachowań – intencjonalnie lub zupełnie nie będące tego świadome. Czasami bowiem niewinny żart może być dla kolegi czy koleżanki traumatycznym doświadczeniem, nawet tragicznym w skutkach.

Jak chronić dziecko?

Rodzice dzieci, które używają już telefonów komórkowych i biorą udział w społecznym życiu online powinni zachować czujność. Przyda się tu wnikliwa, przeprowadzana w delikatny sposób obserwacja nastolatka. Warto pytać go o nastrój, czy nie ma problemów, rozmawiać o zasadach bezpieczeństwa w Internecie, podawać przykłady cyberprzemocy. Pomoc rodzica może się przydać także przy ustawianiu zabezpieczeń w zakresie polityki prywatności na poczcie mailowej czy serwisie społecznościowym. Ważne jest także przypominanie o wylogowywaniu się z kont, a także zabezpieczaniu dostępu do smartfona, tableta, laptopa. Dziecko powinno też wiedzieć jakich zdjęć czy informacji nie powinno zamieszczać, jak unikać niebezpiecznych dla niego treści w Internecie, a także w jaki sposób nie obrażać za jego pośrednictwem innych. Gdy zdarzy się, że nastolatek padnie ofiarę cyberprzemocy, trzeba mu udzielić wsparcia, deklarując swoją pomoc, a w przypadku poważnej sprawy zabezpieczyć dowody, porozmawiać o tym problemie z wychowawcą, pedagogiem lub psychologiem oraz sprawcą (jeśli da się go ustalić) i jego rodzicami.