Niektórzy rodzice zapewne zadają sobie pytanie, czy dziecko może być uzależnione od wydawania pieniędzy? Powszechna opinia głosi, że zakupoholizm to domena dorosłych. Jednak w dzisiejszym bardzo konsumpcyjnym świecie, również nastolatki często stają przed pokusą posiadania wielu rzeczy, niekoniecznie zawsze przydatnych.

Twórcy reklam uwielbiają nastolatki

Osoby pomiędzy 11. a 18. rokiem życia urodziły się już w innej rzeczywistości po politycznej i gospodarczej transformacji. W większości mają dostęp do wielu udogodnień. Ich marzenia o zabawkach, gadżetach, ubraniach czy innych przedmiotach, które oglądają w reklamach, są bardzo często spełniane bez większych problemów. Nierzadko rodzice chętnie rekompensują sobie w ten sposób fakt, że oni w dzieciństwie czy w okresie dorastania nie mieli takich możliwości. Chcą więc swoim dzieciom dać jak najwięcej. Ten przedział wiekowy jest także najbardziej wdzięcznym targetem. Twórcy reklam mają świadomość, że osoby poniżej 15 lat, są najlepszymi konsumentami. Bezkrytycznie odbierają przekaz reklamowy, a wolny czas bardzo często spędzają w galeriach handlowych.
Rodzice często nie dostrzegają początków uzależnienia od wydawania pieniędzy u swoich dzieci. Czasami nawet sami jeszcze bardziej się do tego przyczyniają. Głównie poprzez dawanie kieszonkowego, a z drugiej strony nieuczenia tego, jak należy dobrze gospodarować własnymi funduszami. Sami również przekazują zakupowy wzorzec, organizując w weekendy czy inne wolne dni wyprawy do galerii handlowych.

Objawy uzależnienia od zakupów

Czym charakteryzuje się to uzależnienie? Cechuje je przytłaczająca potrzeba kupowania. Nastolatkowi trudno rozsądnie wydawać pieniądze, kiedy odczuwa wewnętrzne pragnienie, aby nabyć kolejną rzecz. Nie potrafi nawet się powstrzymać pomimo tego, że ma świadomość, że traci kontrolę nad tym. Często robi zakupy z nudów. Gdy czegoś nie może dostać, wpada w depresję, złość lub szuka sposobu na to, jak zdobyć gotówkę.

Inne objawy patologicznego wydawania pieniędzy to:
• tendencja do pożyczania dodatkowych środków finansowych,
• manipulacja najbliższymi do tego stopnia, że nawet przez lata nie wiedzą, że ich dziecko ma problem,
• rozładowanie napięcia i chęć poprawienia nastroju dzięki zakupom.

Polepszenie samopoczucia trwa krótko – pojawiają się wyrzuty sumienia, smutek. Szybko następuje przyzwyczajanie się do tego, że nowa kupiona rzecz może polepszyć humor.

Przyczyny i skutki uzależnienia od kupowania

Wśród przyczyn uzależnienia od wydawania pieniędzy przez młodzież wymienić można m.in. kłopoty z kontrolowaniem emocji. Wydaje jej się to najlepszym sposobem, aby zrekompensować sobie zły dzień, problemy w szkole, w domu itd. Jest to także forma atrakcyjnego spędzania wolnego czasu, buntu lub chęć zwrócenia na siebie uwagi. Czasami problem jest efektem ubocznym rozpadu rodziny lub konfliktów, z jakimi się borykają jej członkowie. Przyczyny nałogowych zakupów można doszukiwać się też w niskiej samoocenie i samotności dziecka oraz zbyt małej uwadze, jaką poświęcają mu rodzice.
To uzależnienie, jak i inne pociąga za sobą negatywne skutki. Młodzi ludzie pożyczają pieniądze od „sponsorów”, którzy ich wykorzystują w różny sposób – od samego towarzystwa aż po świadczenie usług seksualnych. Zadłużają się i mają problemy z prawem.

Pomoc dla młodzieży w zakresie uzależnień

Młody człowiek-zakupoholik nie zawaha się, aby zdobyć upragnioną rzecz, a jeśli trzeba – to również pieniądze na nią. Nawet jeśli niczego mu nie brakuje na co dzień, to wewnętrzny przymus będzie znacznie silniejszym bodźcem.
Podobnie jak w przypadku dorosłych uzależnienia występujące wśród młodzieży również wymagają profesjonalnego wsparcia, które prowadzi nasz ośrodek. Nastolatek ma jeszcze nie do końca rozwinięty ośrodkowy układ nerwowy, czyli często nie jest odporny na czynniki stresowe. Dlatego szuka różnych sposób na to, aby rozładować napięcie. Patologiczne wydawanie pieniędzy nie musi być jedynym rozwiązaniem. Psychoterapia polega na znalezieniu alternatywnego sposobu na to. Jej celem jest także zwrócenie większej uwagi na dziecko – rozmowy z nim, obserwacja, wspólne spędzanie wolnego czasu, dawanie dobrego przykładu w zakresie zakupów i rządzenia się własnymi funduszami. Specjalistyczną pomoc można znaleźć właśnie u nas!

Twoje dziecko moczy się w nocy, namiętnie obgryza paznokcie, nerwowo reaguje lub jest spięte i smutne? Być może są to pierwsze objawy nerwicy dziecięcej. Lęk towarzyszy człowiekowi naturalnie na co dzień. Jest zjawiskiem fizjologicznym, którego nie można się pozbyć. Jeśli jednak dziecko zaczyna odczuwać go intensywniej, może stać się dla niego zagrożeniem w codziennym życiu.

Czym są zaburzenia nerwicowe u dzieci i młodzieży?

Dziecko, które jest znerwicowane, ciągle odczuwa lęk przed różnymi sytuacjami, przedmiotami, czy zwierzętami. Najczęściej boi się ciemności, samotności. Często wówczas płacze, budzi się w nocy, złości, ma problemy, żeby zasnąć. Niekiedy nawet zapomina, czego się wcześniej nauczyło, nie pamięta różnych aktywności ruchowych lub zaczyna się jąkać. W wieku dojrzewania buzujące w organizmie hormony również mogą przyczyniać się do uaktywnienia nerwicy. Dodatkowym impulsem stają się zmiany w wyglądzie, konflikty z rodzicami albo rówieśnikami.

Nerwica u dziecka – objawy

Co powinno wzbudzić niepokój rodzica? Zaburzenia nerwicowe u dzieci i młodzieży przede wszystkim charakteryzuje nadmierna reakcja na naturalne bodźce. Okazją do tego mogą być obserwacje zachowania dziecka w codzienności. Nagle zaczyna przerażać go deszcz (będący neutralnym zjawiskiem), jest bardziej przygnębione, smutne, spięte. Gdy stres wpływa na jego funkcjonowanie, bardzo prawdopodobne jest to, że są to sygnały ostrzegawcze.
Lęki, jakie pochodzą z nerwicy, mogą trwać długo i nasilać się z dnia na dzień. Dziecko wówczas np.:
• będzie miało kłopoty z koncentracją,
• wystąpią problemy ze snem,
• stanie się apatyczne,
• będzie zmęczone,
• nie chce bawić się z rówieśnikami.

Jego reakcją na różne zewnętrzne bodźce stają się napady paniki, drgawek lub duszności. Jeśli nerwica dziecięca będzie się pogłębiać, to wówczas mogą pojawić się też takie objawy jak:
• nagłe bóle brzucha,
• lęki w czasie snu,
• problemy z koncentracją,
• bóle głowy,
• moczenie się w nocy,
• silne pocenie się,
• drżenie rąk i nóg,
• obgryzanie paznokci,
• brak apetytu,
• wymioty, zaparcia,
• biegunki,
• alergie pokarmowe,
• alergie skórne

Typy zaburzeń nerwicowych

W zależności od tego, na jaki rodzaj zaburzeń nerwicowych cierpią dzieci albo młodzież, można zaobserwować różne jej objawy:
• zaburzenia lękowe uogólnione – lęk w tym przypadku jest odczuwany przez cały czas, jednak jego nasilenie jest stosunkowo niewielkie. Powodować go mogą np. niepowodzenia sportowe czy szkolne, a objawiać się będzie problemami ze snem, koncentracją czy rozdrażnieniem,
• zaburzenia paniczne – to inaczej napady silnego lęku, które pojawiać się mogą niespodziewanie. Towarzyszą im dolegliwości somatyczne takie jak np. ból brzucha, kłopoty z oddychaniem,
• lęk separacyjny – w tym schorzeniu kłopotem dla dziecka jest rozstanie z osobą mu bliską np.: mamą, tatą. Aby ją zatrzymać, wymyśla różne dolegliwości,
• fobia społeczna – polega na unikaniu kontaktów z innymi osobami. Spotkanie z nieznajomym budzi u dziecka dyskomfort, może unikać rozmowy lub kontaktu wzrokowego,
• fobie specyficzne – dotyczą konkretnego przedmiotu czy zjawiska, które wywołują u dziecka patologiczny strach. Są to np. owady, lot samolotem,
• zaburzenia obsesyjno-kompulsywne (nerwica natręctw) – pojawiają się uporczywe myśli i czynności. Dziecko obniża poziom swojego lęku, np. kilkakrotnie w ciągu doby myjąc ręce, przebierając się. Są to zachowania uciążliwe dla otoczenia.

Specjalistyczne leczenie i wsparcie rodziców

Z racji tego, że zaburzenia nerwicowe u dzieci i młodzieży są coraz bardziej powszechnym zjawiskiem i nie mają jednej konkretnej przyczyny, warto lepiej obserwować swoje dziecko na co dzień. Specjalistyczna terapia może mu bardzo pomóc. Im szybciej zostanie podjęta pod okiem psychoterapeuty, tym większe są szanse na to, że negatywnie wpłynie na rozwój intelektualny i emocjonalny młodego człowieka.
Poza leczeniem w takim ośrodku jak np. nasz, ważna jest także reakcja rodziców. Nie mogą oni wyśmiewać dziecka ani oceniać go przez pryzmat lęków, z jakimi nie umie sobie poradzić. Potrzebne jest mu wsparcie – zrozumienie, czułe gesty i poczucie, że może liczyć na swoich rodziców w tym trudnym dla niego okresie. Skontaktuj się z nami, aby umówić się na wizytę (https://www.terapiemlodziezy-oaza.pl/kontakt/).

Wielu rodziców boi się podjąć temat alkoholu z dzieckiem, żeby nie usłyszeć w odpowiedzi: „ale ja już wszystko wiem”, „nie ma tematu” lub nawet zmierzyć się z „fochem”. Mimo wszystko warto zawsze spróbować w obliczu tego, jak bardzo obniża się wiek inicjacji alkoholowej. Wybór odpowiedniej chwili dla takiej rozmowy, jak i ułożenie jej planu będzie miało wielkie znaczenie w powodzeniu akcji. Warto spróbować zastanowić się, jakie dziecko może zadać pytania na temat alkoholu i alkoholizmu oraz jakich udzielić na nie odpowiedzi.

Co Twoje dziecko wie o alkoholizmie?

Jaki moment będzie odpowiedni do tego, aby poruszyć kwestię picia? Najlepiej, gdy obie strony są zrelaksowane i mają czas dla siebie. Trzeba wyjść z założenia, że niekoniecznie podczas jednej rozmowy należy omówić wszystkie kwestie związane z chorobą alkoholową. Większy efekt osiągniemy, powracając co jakiś czas do tematu objawów czy skutków alkoholizmu wśród dzieci i młodzieży. Nie chodzi też o to, aby rozmowa o alkoholu miała formę wykładu. Powinno Cię jako rodzica zainteresować, jakie wyobrażenie i wiedzę o nim ma nastolatek, jakie jest jego zdanie na ten temat, kiedy i z jakich powodów młodzi ludzie piją. W ten sposób Twoje dziecko dostaje sygnał, że interesuje Cię to, co ma do powiedzenia.

Co Ty powinieneś wiedzieć o alkoholizmie nastolatków?

Zacząć należy od rozpoznania objawów alkoholizmu. Do nich należeć mogą np.:

• mniejsze zainteresowanie zajęciami, które wcześniej były dla dziecka atrakcyjne,
• kłopoty w szkole, zaniedbywanie nauki, problemy z zachowaniem,
• izolowanie się w kontaktach z najbliższymi w domu,
• zmiana dotychczasowych zwyczajów związanych z jedzeniem i snem,
• zaniedbanie higieny osobistej, wyglądu,
• większe potrzeby finansowe,
• częste zmiany nastroju – od nadmiernego pobudzenia do apatii,
• wyczuwalny zapach alkoholu, zaczerwienione oczy,
• ukrywanie nowych znajomości i rozdrażnienie, gdy padają pytania o nie.

Nie wszystkie symptomy muszą świadczyć od razu tylko o alkoholizmie, ale warto być wyczulonym na nie, abyś nie przeoczył czegoś ważnego z życia własnego dziecka.

Oprócz objawów choroby alkoholowej powinieneś też wiedzieć, jakie są konsekwencje nadmiernego spożywania alkoholu przez dzieci i młodzież, które są na etapie rozwoju psychicznego i fizycznego. To m.in. zmiany w psychice, fizyczne wyniszczanie organizmu, nieodwracalne zmiany w mózgu, problemy z nauką, z własnymi emocjami.

Dlaczego warto nie pić?

To ważny punkt waszej rozmowy. Pomimo presji ze strony rówieśników, łatwego dostępu do alkoholu, wczesnego wieku inicjacji, uczucia wyluzowania, większej pewności siebie pod wpływem substancji odurzającej, nie każdy musi eksperymentować z alkoholem. Powiedz otwarcie, co sądzisz o piciu w tak młodym wieku, jakie są Twoje doświadczenia (chyba że nie życzysz sobie, aby było to przedmiotem waszej rozmowy, to oznajmij to dziecku), jak to wygląda w świetle prawa oraz jakie skutki pociąga za sobą alkoholizm w różnych sferach życia. Możesz też dodać, że alkohol wcale nie jest „cudownym środkiem”, który pomoże w każdej sytuacji. Warto wspomnieć o tym, że konsekwencje picia wiele razy są bardzo zawstydzające oraz niszcząco wpływają na poczucie własnej wartości.

Ważne jest także wspieranie nastolatka w asertywności, pokazywanie tej cechy, jako czegoś, co może mu bardzo pomóc w życiu. Pamiętaj, że w dużej mierze Ty, również jako rodzic, kształtujesz model zachowań wobec alkoholu poprzez to, jaki masz do niego stosunek, jak się zachowujesz pod jego wpływem i jakie (i w jaki sposób) informacje o nim przekazujesz. Poruszenie tej trudnej kwestii od czasu do czasu może pomóc uniknąć problemu, jakim będzie już uzależnienie.

Jak poradzić sobie z alkoholizmem dziecka?

Gdy jednak podejrzewasz lub nawet masz dowody na to, że Twoje dziecko może mieć już problemy alkoholowe, wówczas najlepiej jest poszukać specjalistycznej pomocy. Alkoholizm u dzieci i młodzieży rozwija się znacznie szybciej niż u osób dorosłych. Znając jego konsekwencje, warto jak najszybciej podjąć interwencję. Oaza to ośrodek, w którym terapeuci pomagają uzależnionym nastolatkom. O tym, jak można umówić się na wizytę, dowiesz się, zaglądając tu: terapiemlodziezy-oaza.pl.

W okresie dojrzewania młodzi ludzie eksperymentują z różnymi używkami. Mimo iż dużo się mówi o tym, jakie są skutki brania narkotyków oraz że obowiązuje zakaz ich spożywania, to jednak z różnych powodów sięgają po nie. W ten sposób chcą się np. dopasować do rówieśników („bo inni też zażywają”), poczuć się dobrze (dla uczucia przyjemności bądź zapomnienia o problemach) lub też lepiej radzić sobie z presją bycia najlepszym. Inną przyczyną może być także traumatyczne zdarzenie, doświadczenie, przemoc w domu, predyspozycje genetyczne czy narkomania lub inne uzależnienie w domu.

Marihuana, amfetamina, środki halucynogenne ecstasy to najczęściej zażywane środki odurzające. Dostęp do nich podobnie jak do alkoholu jest w dzisiejszych czasach znacznie łatwiejszy.

Skutki zażywania narkotyków przez młodzież

Narkomania, jak i inne nałogi pociąga za sobą konsekwencje w różnych sferach życia.  Skutki brania narkotyków przez młodzież można podzielić na szkody zdrowotne – somatyczne i psychiczne oraz społeczne. Do pierwszych z nich zalicza się np.:

• wychudzenie
• wyniszczenie organizmu,
• zakrzepy w żyłach,
• zatory tętnicze,
• wirusowe zapalenie wątroby m.in. HBV, HCV, HDV,
• zakażenia bakteryjne np. gronkowcem złocistym
• zapalenia płuc, oskrzeli, zatok,
• owrzodzenie skrzydełek nosa i okolicy pod nosem,
• choroby przenoszone droga płciową,
• napady drgawkowe,
• ropne ślady na skórze w miejscach po zastrzykach,
• ostre zatrucie (przedawkowanie),
• bezsenność,
• depresję,
• próby samobójcze
• problemy z pamięcią,
• zaburzenia uczuciowości,
• zmienny nastrój – od agresji, drażliwości po przygnębienie czy apatię,
• psychozy.

Jeśli chodzi skutki społeczne uzależnienia od narkotyków, to są to m.in.:

• osłabienie więzi z rodziną,
• konflikty z prawem,
• bezdomność,
• inwalidztwo,
• brak wykształcenia,
• brak pracy,
• utrata zdolności do samodzielnego i odpowiedzialnego funkcjonowania.

Odwyk narkotykowy dla młodzieży – detoks i terapia

Osoba uzależniona od narkotyków sama nie poradzi sobie z tym problemem. Zdecydowana większość leczonych przypadków zaczyna się od odtrucia organizmu. Detoks to proces polegający na wyeliminowaniu z organizmu pacjenta toksyn, które zachwiały równowagą biologiczną. Pozwala złagodzić skutki biochemicznego głodu, pojawiającego się po nagłym odstawieniu lub zaprzestaniu brania substancji odurzających. Narkoman odczuwa wtedy nieprzyjemne objawy zespołu abstynencyjnego: bóle głowy, drżenie całego ciała, biegunki, wymioty, zaburzenia psychiczne.

Samo odtrucie jest tylko elementem odwyku i nie wystarczy do tego, aby zerwać z nałogiem. Kolejnym krokiem powinna być terapia, której długość (krótko czy długoterminowa) oraz forma (stacjonarna czy ambulatoryjna) zależeć będzie od stopnia zaawansowania problemu oraz tego, jak radzi sobie z nim pacjent. Opieka medyczna i terapeutyczna w walce z nałogiem jest bardzo potrzebna, aby była skuteczna. Indywidualne i grupowe spotkania mają na celu pracę nad sobą, swoimi słabościami, poznanie mechanizmów choroby oraz sposobów na radzenie sobie z nią w sytuacjach, gdy pojawi się okazja do tego, aby wziąć substancje psychoaktywne. Podczas terapii osoba uzależniona odbudowuje utracony system wartości oraz uczy się na nowo funkcjonować społecznie poprzez np. swoje obowiązki, zainteresowania.

Oczyszczenie organizmu oraz dalsze leczenie zwykle odbywają się na w ośrodku dla młodzieży uzależnionej od narkotyków. W takim miejscu świadczona jest kompleksowa pomoc.

W odwyk narkotykowy powinna być zaangażowana także rodzina. Jej wsparcia młody pacjent również będzie bardzo potrzebował, zwłaszcza kiedy już opuści bramę kliniki. Dla podtrzymania efektów terapii zaleca się uczestniczenie jeszcze w spotkaniach zarówno ze specjalistami od nałogów oraz grup wsparcia takich jak np. anonimowi narkomani. 

Oaza to prywatny ośrodek leczenia uzależnień, gdzie na pomoc mogą liczyć nie tylko młodzi ludzie, którzy nie radzą sobie z nałogiem, ale także ich najbliżsi. Wszelkie niezbędne informacje oraz dane kontaktowe wyszukać można tu: terapiemlodziezy-oaza.pl.

Rozwój najnowszej technologii jest dziś tak szybki, że korzystanie z internetu, telefonu komórkowego oraz innego sprzętu jest w zasadzie czymś naturalnym. Trudno uciec od tego, jednak bez określenia pewnych ram w codziennym użytkowaniu można doprowadzić do tego, że młody człowiek przestanie widzieć granicę między zdrowym, właściwym używaniem komórki a nałogowym. Co zrobić, gdy dziecko jest uzależnione od telefonu – to pytanie, które zadaje sobie zapewne coraz większa część rodziców. Podobnie jak zastanawiające jest to, w jakim momencie można uznać, że codziennego korzystanie z tego urządzenia stało się nałogiem i kiedy ośrodek leczenia uzależnień dla młodzieży stanie się koniecznością?

Skąd się bierze uzależnienie od telefonu?

Przyczyny fonoholizmu nie tkwią tylko w samym rozwoju technologii. Wpływ na uzależnienie od telefonu mogą mieć także:

• trudne relacje z rodzicami lub rówieśnikami,
• kłopoty w szkole,
• zaburzenia psychiczne.

Zbyt częste użytkowanie telefonu jest wówczas ucieczką od problemów. Daje też poczucie wolności, swobody, niezależności, których nastolatki często bardzo pragną.

Objawy uzależnienia od telefonu

Jak rozpoznać objawy uzależnienia od telefonu u własnego dziecka? Oto sygnały, które mogą świadczyć o tym, że potrzebuje ono specjalistycznej pomocy:

• ciągłą potrzebą trzymania aparatu przy sobie
• nerwowość albo nadpobudliwość w sytuacjach, gdy nie ma telefonu przy sobie lub ma go w ograniczonej ilości,
• silne przywiązanie do urządzenia komórkowego,
• sprowadzanie telefonu do czegoś wyjątkowego w życiu – jego wygląd, aplikacje, jakie posiada, marka, wpływają na status społeczny,
• odczuwanie niepokoju w momencie, kiedy telefon się rozładuje, nie ma zasięgu,
• częste sprawdzanie różnych komunikatorów, czy ktoś nie zostawił wiadomości, rejestru połączeń, facebooka i innych mediów społecznościowych,
• wysyłanie dużej ilości sms-ów lub innych informacji w sposób odruchowy, bez jakiegoś uzasadnionego powodu,
• stała potrzeba utrzymywania kontaktu z wirtualnym otoczeniem w przeciwieństwie bezpośrednich w prawdziwym życiu.

Jakie skutki niesie za sobą uzależnienie od telefonu?

Podobnie jak inne uzależnienia i z fonoholizmem wiążą się pewne zagrożenia, będące konsekwencją nałogu:

• izolacja, osłabienie więzi rodzinnych, towarzyskich,
• zaburzenia w komunikacji – uboższy język, posługiwanie się slangiem, robienie błędów językowych,
• utrata kontroli nad dotychczasowymi obowiązkami i swoim życiem, które toczy się wokół różnych czynności związanych z telefonem,
• porzucenie innych dotychczasowych zainteresowań,
• problemy z koncentracją – poza ciągłą uwagą poświęcaną aparatowi komórkowemu,
• kłopoty z nawiązywaniem bezpośrednich relacji z innymi osobami,
• depresja.

Jak leczyć uzależnienie od telefonu?

Zabieranie telefonu bez rozmowy i wytłumaczenia dziecku naszych intencji jest radykalnym rozwiązaniem, ale niekoniecznie skutecznym, gdyż może nie tylko pogorszyć nasze wzajemne relacje z dzieckiem i poniekąd „zmusić” nastolatka do kombinowania, jak sobie inaczej poradzić w tym zakresie. Jeśli już mamy taki zamiar, lepiej spróbować porozmawiać z nim i wyjaśnić mu powody takiej decyzji, jak i sam problem uzależnienia od telefonu oraz wyznaczyć ramy czasowe korzystania z urządzenia – np. godzinę-dwie po odrobieniu lekcji. Warto też zaproponować coś alternatywnego nastolatkowi. Kiedy zostanie mu ograniczony kontakt z komórką, nie będzie wiedział co zrobić z czasem, który do tej pory to ona właśnie wypełniała. To świetna okazja, aby spędzić wspólne chwile, pogłębić relacje, znaleźć nowe hobby.

Określenie czasu użytkowania telefonu komórkowego to jedno. Warto jeszcze mieć kontrolę nad treściami, jakie przegląda dziecko mające dodatkowo dostęp do internetu w komórce.
Jeśli domowe sposoby ograniczenie dziecku użytkowania jej zawiodły, zawsze pozostaje jeszcze skorzystanie z pomocy specjalistów. Oaza to ośrodek leczenia uzależnień dla młodzieży, gdzie na terapię przyjmowane są nastolatki z różnymi problemami. Wchodząc na stronę: terapiemlodziezy-oaza.pl można znaleźć więcej informacji o działalności placówki.

Młodzi ludzie są bardziej narażeni na podejmowanie różnych ryzykownych w skutkach zachowań. Hazard wśród młodzieży to jeden z przykładów behawioralnych nałogów, w jakie popadają. Gry na automatach, bingo, loterie pieniężne, promocyjne, fantowe, zdrapki i inne formy (w tym także online), z jakimi mogą mieć do czynienia, a w których stawką są pieniądze lub dobra materialne, mogą okazać się nadmiernie wciągające. Najpierw przeżywają ekscytację, potem jednak z wypełniacza wolnego czasu hazard staje się sposobem ucieczki do problemów, radzenia sobie z emocjami. Zgodnie z prawem osoby do 18. roku życia nie mają wstępu do salonów gier oraz miejsc, w których przyjmowane są zakłady wzajemne. Jednak podobnie jak w przypadku dostępu do alkoholu i tu często przepisy te nie są właściwie egzekwowane.

Przyczyny uzależnienia od hazardu

To, czy młody człowiek rozpocznie swoją przygodę z hazardem, zależy od różnych czynników. Wśród przyczyn tego uzależnienia wymienia się np.:

• przemoc psychiczną lub fizyczną w rodzinie,
• problem z tym lub innym nałogiem w domu,
• trudne doświadczenia takie jak np. śmierć kogoś bliskiego, poważny wypadek, choroba własna lub innego członka rodziny, przemoc seksualna,
• niska samoocena,
• trudności z kontrolowaniem własnego nastroju,
• kłopoty z radzeniem sobie ze stresem,
• podatność na wpływ ze strony innych,
• problemy finansowe,
• podatność na reklamy i łatwy dostęp do środowiska graczy,
• impulsywność,
• problemy w kontaktach z innymi ludźmi.

Objawy uzależnienia od hazardu

Jeśli grający okazjonalnie nastolatek potrafi w każdej chwili zrezygnować z tego „hobby”, to nie trzeba się jeszcze niepokoić. Gdy jednak odczuwa wewnętrzny przymus w tym zakresie i zmienił się i swoje zachowanie pod wpływem hazardu, to może oznaczać, że jest uzależniony. Warto więc obserwować dziecko pod kątem takich objawów jak np.:

• zwiększenie częstotliwości próśb o pożyczenie pieniędzy,
• nerwowość, rozdrażnienie,
• problemy ze snem,
• izolowanie się od najbliższych,
• kradzieże, oszustwa,
• chwalenie się wygraną,
• pogorszenie się w nauce,
• niewyjaśnione nieobecności w szkole,
• nierozliczanie pieniędzy, jakie otrzymuje na konkretne zakupy,
• poświęcanie nadmiernej ilości czasu na przeglądanie stron w internecie oraz w prasy z wynikami zakładów,
• posługiwanie się słownictwem i żargonem bukmacherskim,
• granie w gry hazardowe staje się ważniejsze od innych zainteresowań,
• chęć odegrania się w przypadku każdej przegranej,
• postrzeganie hazardu jako sposobu na zarabianie pieniędzy.

Skutki hazardu

Całkowite zaabsorbowanie hazardem i wydawanie coraz większych sum na granie prowadzi do negatywnych skutków. Poza długami, nastolatki popaść mogą w konflikt z prawem (np. kradzieże). Inne szkody, jakie mogą wystąpić, to:

• trudności szkolne – np. częste wagarowanie, opuszczenie się w nauce,
• popadanie w konflikty z dorosłymi,
• nieprawidłowe odżywianie się,
• silne napięcie i stres, które powodują objawy somatyczne np. bezsenność, bóle głowy, stany paniki,
• brak poczucia własnej wartości,
• stany depresyjne,
• ryzyko samobójstwa,
• większa podatność na inne uzależnienia,
• zaburzenia emocjonalne,
• zaburzenia osobowości,
• osamotnienie,
• problemy zdrowotne.

Leczenie uzależnienia od hazardu

Rodzic podejmujący rozmowę z dzieckiem na temat hazardu i ewentualnego leczenia z uzależnienia od gier hazardowych powinien wiedzieć o nim jak najwięcej. Podczas poruszenia tego tematu ważne jest okazanie troski, a nie złości czy agresji. Na taką rozmowę można też udać się np. do ośrodka terapii uzależnień dla młodzieży, którą poprowadzi wówczas specjalista, zdystansowany do sprawy, z odpowiednią wiedzą. Pomoże on ustalić źródło problemu oraz doradzi rozwiązanie. Taka wizyta u terapeuty może pomóc też całej rodzinie.

Samo leczenie polega zarówno na wspólnych sesjach ze specjalistą, jak i przy indywidualnej pracy osoby uzależnionej nad zmianą swojego zachowania. Terapia to doskonała okazja, aby dowiedzieć się, jak groźny jest to nałóg i jakie pociąga za sobą konsekwencje. Bliscy bardzo często skupiają się głównie na problemach finansowych, a uzależnienie od hazardu to także inne skutki dla młodego człowieka. Taką pomoc oferuje klinika Oaza, a na stronie: terapiemlodziezy-oaza.pl znaleźć można nie tylko dane kontaktowe, ale również informacje o zakresie wsparcia.

Osoby, które nigdy nie miały do czynienia z narkotykami, mogą mieć problem z tym, aby rozpoznać objawy zażywania czy zatrucia tymi środkami psychoaktywnymi u innych. Wielu rodziców obawia się takiej sytuacji i tego, czy sobie odpowiednio w niej poradzi. Jednak wbrew pozorom nie są one zbyt trudne do rozszyfrowania, a przy większości substancji odurzających reakcje organizmu na przyjęcie nadmiernej dawki są podobne.

Objawy zażywania narkotyków – co powinno nas zaniepokoić?

O tym, że problemem nastolatka jest zażywanie narkotyków, dowodzić może np.:

• zmiana stylu życia, ubierania się oraz znajomych,
• nagłe oddalenie się od innych członków rodziny, szczególnie zauważalne, jeśli wcześniej miał dobry lub nawet bardzo dobry kontakt z rodzicami, rodzeństwem itd.,
• unikanie rozmów, a zwłaszcza na temat nowego zachowania,
• problemy w szkole – pogorszenie ocen, wagarowanie,
• nagłe wyjścia z domu,
• zaniedbywanie dotychczasowych zainteresowań i obowiązków,
• nieprzywiązywanie wagi do ubioru i higieny,
• zmiana trybu życia – np. przesiadywanie po nocach lub na odwrót,
• spadek wagi ciała,
• apatia,
• senność,
• wydawanie większych niż zwykle sum pieniędzy,
• zmiana w zachowaniu polegająca na nagłych wybuchach agresji lub lęku.
• Zatrucie narkotykami – jakie są charakterystyczne objawy?

W zależności od tego, jaki z narkotyków został zażyty, mogą wystąpić różne objawy zatrucia:

• przedawkowanie kokainy – przyspieszenie czynności serca, zaburzenia rytmu serca, wzrost lub spadek ciśnienia tętniczego krwi, nadmierne pocenie się, nudności, wymioty, dreszcze, wzmożona potliwość, rozszerzone źrenice, znaczne pobudzenie psychoruchowe, majaczenie;
• przedawkowanie amfetaminy – silne pobudzenie psychoruchowe, podwyższona temperatura ciała, zaburzenia rytmu serca, ból brzucha, znaczna sztywność mięśni;
• przedawkowanie opiatów (np. heroiny) – m.in. zatrzymanie oddechu z wyczuwalnym jednocześnie tętnem, duże zwężenie źrenic, spadek ciśnienia tętniczego krwi, spowolnienie czynności serca, zaburzenia świadomości, obniżenie temperatury ciała;
• przedawkowanie ecstasy – np. drgawki, śpiączka, szczękościsk, obniżenie ciśnienia tętniczego krwi, zaburzenia rytmu serca, znaczny wzrost temperatury ciała, pobudzenie psychoruchowe, lęk, napady paniki;
• przedawkowanie marihuany – w tym przypadku nie ma jednoznacznej opinii, czy można ją rzeczywiście przedawkować. Jednak przyjęta w nadmiarze może spowodować takie dolegliwości jak np.: zawroty głowy, znaczną suchość w obrębie jamy ustnej, przyspieszone bicie serca, senność.

Jak się zachować, gdy dziecko przedawkuje?

Halucynacje, urojenia, zmienione nienaturalnie źrenice, gwałtowne, agresywne zachowania, pobudzenie, nadmierne pocenie się itp. – rozpoznając objawy zatrucia narkotykami, zwłaszcza jeśli pod ich wpływem doszło do utraty przytomności, należy w pierwszej kolejności wezwać pogotowie. Zanim przyjedzie, przede wszystkim trzeba kontrolować oddech i tętno. Jeśli osoba nie oddycha, wówczas trzeba przeprowadzić sztuczne oddychanie. Gdy samo zacznie oddychać, wtedy najlepiej położyć je w pozycji bocznej. Nastolatkowi trzeba zapewnić ciepło (czymś go okryć), ale jednocześnie nie doprowadzić do przegrzania. Jeśli będzie miał drgawki, trzeba chronić jego język, aby go nie przygryzł ani się nie udławił. Warto także zabezpieczyć opakowania po lekach czy strzykawki (jeśli przy nim będą) oraz wymiociny, aby można było je zbadać na obecność narkotyków.
Biorąc pod uwagę, że zatrucie narkotykami najczęściej prowadzi do śmierci z powodu zaburzeń rytmu serca, krwawienia wewnątrzczaszkowego albo zbyt wysokiej temperatury ciała (hipertermii), liczy się czas reakcji.

Skutki zażywania narkotyków

Nadużywanie narkotyków może prowadzić do różnych powikłań zdrowotnych oraz śmierci. Skutki zażywania substancji psychoaktywnych przekładają się także na rozwój emocjonalny, psychiczny i fizyczny młodego człowieka. Odczuwalne są ponadto w innych sferach życia. Profesjonalne leczenie w ośrodku odwykowym to jedyna szansa, aby uratować nastolatka przed całkowitą samozagładą. Terapię narkotykową najlepiej zacząć wtedy, gdy osoba uzależniona odczuwa głód. Wówczas poddawana jest detoksowi (odtruciu). Po ustąpieniu fizycznych objawów uzależnienia, nastolatek może skorzystać z dalszego leczenia – psychoterapii.

Jest biologiczną reakcją organizmu, nieodłącznie związaną z naszym życiem, która ma zarówno negatywny, jak i pozytywny wydźwięk. Codzienne wyzwania czy zmiany, nowe otoczenie oraz wiele innych elementów wpływa na to, że się uruchamia. Stres nie kojarzy się tylko ze światem dorosłych – przeżywają go także dzieci i młodzież, a jego objawy mogą być różne. Podobnie jak ich rodzice czy inne starsze od nich osoby muszą uczyć się radzenia sobie z nim. Nie da się bowiem stresu całkowicie wyeliminować z życia, za to nadać mu właściwe miejsce – jak najbardziej.

Objawy stresu u dzieci i młodzieży

Z reguły na stres u dzieci i młodzieży wpływają różne życiowe sytuacje. Mogą to być konflikty w domu czy z rówieśnikami, wypadki losowe, śmierć kogoś bliskiego, rozwód rodziców, alkoholizm lub inne uzależnienie w rodzinie. Wywołują go także często nierealne oczekiwania rodziców wobec najmłodszych członków rodziny, emigracja jednego lub obu opiekunów albo zbyt duża ilość zajęć dodatkowych. Natomiast stres szkolny może wynikać z przejścia z jednego etapu edukacyjnego na kolejny, zmiany klasy/szkoły czy nawet klasówki, sprawdzianu, egzaminu, odpytywaniu przy tablicy itp.

O tym, że dzieci czy młodzież przeżywają nadmierny stres, świadczyć mogą takie objawy fizyczne jak np.:

• niepokój,
• paniczny lęk,
• niespodziewane zapominanie faktów, czy tego, co dziecko dowiedziało się w szkole,
• przyspieszone bicie serca,
• ból brzucha,
• nudności, zawroty głowy,
• omdlenia,
• ból pleców,
• zimne ręce,
• problemy z oddychaniem,
• większa podatność na infekcje (osłabiony układ immunologiczny).

Oprócz tego przekłada się on na sferę emocjonalną. Objawy stresu na tym tle występują czasami razem z fizycznymi, a niekiedy niezależnie od nich. Jednym z symptomów może być depresja. Do innych zaliczane jest niskie poczucie własnej wartości (do którego przyczyniają się także niepowodzenia czy rozczarowania dziecka lub nastolatka), gniew czy niepokój. Pierwszy z objawów manifestowany jest poprzez napady zmiennego nastroju, obarczanie winą innych, odgrywanie roli ofiary, wrogi stosunek do tych osób, które chcą pomóc. Niepokój za to można zauważyć przez obgryzanie paznokci, przesadne martwienie się, tiki nerwowe itd.

Skutki stresu w szkole

Mogą być krótko lub długookresowe – skutki stresu w szkole wpływają mniej lub bardziej na jego samopoczucie i zachowanie. Pierwsze z nich u dziecka będą objawiać się stanami lękowymi, kłamstwami, napadami płaczu czy wściekłości albo koszmarami. Z kolei u młodego człowieka efektem może być rozdrażnienie, przygnębienie, częste zapominanie, zmęczenie, wahania nastroju, problemy z koncentracją uwagi. Długookresowe skutki stresu w szkole wpływają na niższe wyniki w nauce, problemy zdrowotne uczniów czy sięganie po używki (alkohol, narkotyki), aby odreagować, co jednak często prowadzi ostatecznie do uzależnienia.

Jak pomóc dziecku radzić sobie ze stresem?

Dorośli powinni zwracać większą uwagę na to, co mówią w obecności dzieci i jak się zachowują w stosunku do siebie. Często przekazywane przez nich informacje o problemach finansowych czy innych odbijać się mogą na najmłodszych członkach rodziny. Współodczuwają oni nastrój i emocje rodziców bardziej niż nam się wydaje. Często też kopiują potem te zachowania.
Codzienna troska, wsparcie, poczucie bezpieczeństwa to więc niezwykle ważne sprawy, jakich dzieci potrzebują. Muszą wiedzieć, że mogą liczyć na pomoc bliskich im osób i umieć o nią poprosić. Pokazywanie im, w jaki sposób ze stresem radzą sobie osoby dorosłe, również jest cenną wskazówką.
Rodzice dopilnować powinni także, aby dziecko miało wystarczającą ilość snu, bo wtedy jego organizm odpowiednio się zregeneruje i będzie łatwiej radzić sobie ze stawianymi na co dzień wyzwaniami. Potrzebna jest mu także odpowiednia ilość aktywności fizycznej oraz relaksu.
Ponieważ nie da się całkowicie uchronić dzieci i młodzież przed stresem, warto wyposażyć je w narzędzia, dzięki którym łatwiej będzie im stawiać czoło trudnym sytuacjom. Jednym z nich jest wzmacnianie poczucia własnej wartości poprzez m.in. pochwały za najprostsze czynności czy zachowania w życiu codziennym. Ponadto ważna jest obserwacja dziecka, aby nie przegapić problemu, z którym nie umie sobie poradzić i dlatego nadmiernie się nim przejmuje.

Wygląd, ogólny stan zdrowia, stan psychiczny mogą pomóc nam określić, czy dana osoba zażywa narkotyki. Część objawów uzależnienia od narkotyków widocznych jest także przy obserwacji oczu, nosa, jamy ustnej, skóry czy czynności ruchowych. To bardzo przydatne informacje, dzięki którym możliwa jest szybka reakcja nie tylko, aby udzielić pierwszej pomocy, kiedy nastolatek zatruje się środkami odurzającymi, ale także po to, by jak najwcześniej pomóc mu wyjść z nałogu.

Jak rozpoznać uzależnienie od narkotyków?

Poza widocznym zaniedbaniem w wyglądzie, higienie osobistej, zmiany w sposobie mówienia, poruszania się, charakterystyczny jest także zapach wydychanego powietrza, włosów oraz ubrania młodego narkomana. Podejrzenie powinny wzbudzić jego wahania nastroju – od radości do przygnębienia, widoczny spadek energii oraz wychudzenie, częste przeziębienia i przewlekły kaszel. Regularne zażywanie narkotyków powoduje ponadto utratę zainteresowań, trudności w koncentracji, problemy z pamięcią, drażliwość czy agresywne wypowiedzi. Zdarzać się mogą urojenia, iluzje, omamy, mówienie do siebie czy niezrozumiałe dla innych zachowania.

Warto także wiedzieć, jak reagują źrenice po narkotykach. Stają się wówczas nienaturalnie zwężone lub rozszerzone, wolno lub wcale nie reagują na światło. Objawami zażycia są przekrwione spojówki, podwójne widzenie czy brak kontroli nad ruchami gałek ocznych. Krwawienie z nosa, katar, kichanie, owrzodzenia, słodki zapach z ust, próchnica też świadczyć mogą o uzależnieniu od narkotyków. Objawy brania narkotyków widać niekiedy również na skórze – po wkłuciach dożylnych, domięśniowych, poparzenia palców i ciała czy przebarwienia (brązowe plamy na palcach).
Narkomana wyróżniają oprócz tego powolny chód, zaburzenie równowagi, pobudzenia ruchowe czy zastyganie w dziwnych pozycjach.

Konsekwencje brania narkotyków

Z racji tego, że narkotyki wywołują psychiczny i fizyczny przymus zażycia, bardzo szybko można wpaść w sidła nałogu. Rodzaj substancji psychoaktywnej, cechy osobowościowe, sytuacja życiowa osoby, która z nimi eksperymentuje, mają w tym procesie wielkie znaczenie. Podobnie jak wiek sięgania po środki odurzające – im jest on niższy, tym zwiększa się prawdopodobieństwo uzależnienia.

Nałogowe zażywanie narkotyków rodzi konsekwencje nie tylko zdrowotne, ale i społeczne. Jakie są skutki zażywania narkotyków? Przede wszystkim jest to szereg problemów zdrowotnych, o których osoba uzależniona nie ma pojęcia. Należą do nich np. przedawkowanie (śmiertelne zatrucie), ostre, przewlekłe zaburzenia psychiczne (np. depresja, próby samobójcze, psychozy, otępienie) czy funkcjonowania całego organizmu (wyniszczenie, wychudzenie, zakażenia bakteryjne, zapalenie płuc itd.). Inne konsekwencje narkomanii to choroby, które przenoszą się przez krew, czyli m.in. HIV/AIDS, wirusowego zapalenia wątroby.

W przypadku nastolatków substancje psychoaktywne zahamowują także ich rozwój fizyczny. Młodociany narkoman zaniedbuje ponadto szkołę i oddala się emocjonalnie od najbliższych. Wciąga go towarzystwo takich jak on – uzależnionych, którzy nie potrafią już inaczej egzystować. Ma konflikty z prawem, przestaje samodzielnie i odpowiedzialnie funkcjonować.

Leczenie w ośrodku uzależnień dla młodzieży

Siła uzależnienia od narkotyków jest tak duża, że samodzielnie nie da się wyjść z nałogu. Pomocy najlepiej szukać w specjalistycznym ośrodku leczącym narkomanów. Młody człowiek musi zazwyczaj w pierwszej kolejności przejść detoks, czyli odtrucie. W jego organizmie zalegają bowiem toksyczne substancje, efekt uboczny brania środków odurzających. Następnym krokiem jest podjęcie terapii według indywidualnie rozpisanego schematu. Każdy nastolatek z innych powodów rozpoczyna przygodę z narkotykami. Ważne jest, aby ustalić, co było przyczyną tego, że popadł w nałóg. Ponadto celem jest uświadomienie mu zagrożenia, jakie dla niego i jego najbliższych niosą substancje psychoaktywne.
Profesjonalny ośrodek leczenia uzależnień dla młodzieży to także miejsce, w którym nauczy się radzenia sobie w sytuacjach, gdy ktoś zaproponuje mu narkotyki, jak nie rozwiązywać z ich pomocą jakiegoś problemu, który się pojawi itp.